Duurzaamheid in IT spitst zich vaak toe op het omlaag brengen van de energiebehoefte van grootverbruikers. Maar duurzaamheid omvat natuurlijk veel meer dat mkb-bedrijven aangaat. Om inzicht te krijgen in alle facetten en verbeteringen te kunnen doorvoeren, zijn er online tools beschikbaar. Maar welke daarvan passen bij jou of je klant? Om dat te kunnen bepalen, moet je de wettelijke vereisten en de rapportagebehoefte van de organisatie kennen.
Na invoering van de EU-richtlijn Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), zijn beursgenoteerde mkb-bedrijven vanaf boekjaar 2026 verplicht om te rapporteren over hun duurzaamheidsbeleid en -prestaties. Dit gaat verder dan alleen milieuaspecten en omvat ook sociale en bestuurlijke thema’s (Environmental, Social & Governance – ESG). De CSRD is onderdeel van de Europese Green Deal en moet ervoor zorgen dat bedrijven inzicht geven in de impact van hun activiteiten op mens en milieu.
Ook niet-beursgenoteerd
Vanaf 2027 vallen (tot nu toe) ook niet-beursgenoteerde mkb-bedrijven onder de CSRD als ze aan twee van de volgende drie criteria voldoen: meer dan €50 miljoen omzet, meer dan €25 miljoen op de balans en/of meer dan 250 medewerkers. De CSRD voorziet in de verplichting om een duurzaamheidsrapportage op te stellen volgens de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). De ESRS zijn algemeen en worden de komende jaren mogelijk deels vervangen of aangevuld door branche-specifieke standaarden.
Versimpeling
Er ligt momenteel een voorstel van de Europese Commissie om de CSRD te vereenvoudigen. Als dat wordt goedgekeurd door het Europees Parlement en de Europese Raad, geldt de rapportageverplichting alleen voor ondernemingen met meer dan 1000 werknemers en een omzet van boven de €50 miljoen, of een balanstotaal van €25 miljoen.
Niet verplicht, wel gedwongen
Voor kleinere mkb-bedrijven is de CSRD nu ook al niet verplicht, maar ze kunnen wel vrijwillig een duurzaamheidsverslag opstellen. Ook worden mkb’s indirect vaak toch gedwongen tot rapportage. Dat gebeurt wanneer zij producten of diensten leveren aan grotere ondernemingen die onder de CSRD vallen. Die grote bedrijven verlangen van partners in de keten dat zij gegevens delen over duurzaamheid, zoals CO₂-uitstoot, arbeidsomstandigheden of materiaalgebruik. Mkb-bedrijven kunnen hiervoor de Voluntary Sustainability Reporting Standard for non-listed SMEs aanhouden, ofwel de VSME ESRS-standaarden. Die zijn afgestemd op kleinere organisaties.
Kansen met rapportage
Een duurzaamheidsrapportage betekent voor mkb’s weliswaar een extra last, maar biedt ook kansen. Door duurzaamheidsinformatie inzichtelijk te maken, kunnen bedrijven aantrekkelijker worden voor klanten, investeerders en overheden. Het helpt bovendien bij aanbestedingen en biedt toegang tot subsidies of belastingvoordelen. En uiteraard draagt het bij aan de vorming van toekomstbestendige, maatschappelijk verantwoorde bedrijven.
Ruime keuze duurzaamheidstools
Om over de (IT-)duurzaamheidsprestaties van bedrijven te kunnen rapporteren, is er een grote hoeveelheid softwarepakketten en online tools beschikbaar. De verschillende mogelijkheden laten zich niet per se makkelijk vergelijken. Sommige zijn -allesomvattend, andere juist specifiek gericht op bepaalde duurzaamheidsaspecten of economische sectoren. Ook de gebruiksvriendelijkheid en de tarieven van de SaaS-oplossingen lopen nogal uiteen.
Eerste rapportagestap
Een groot deel van de aanbieders is gevestigd in het buitenland en internationaal georiënteerd, maar er zijn ook enkele spelers in de markt die zich op Nederlandse bedrijven richten. Zo startte De Stichting Stimular al in 1999 met de Milieubarometer. Deze online tool is primair bedoeld voor bedrijven die hun CO₂‑footprint in kaart willen brengen. Voor veel organisaties is het gebruik hiervan de eerste stap naar een -mogelijk meer uitgebreide duurzaamheidsrapportage.
Overzicht en inzicht
“Bedrijven komen bij ons terecht vanuit verschillende invalshoeken”, vertelt duurzaamheidsadviseur -Marijke Hegger van Stichting Stimular. “Soms omdat ze moeten voldoen aan wet- en regelgeving, een andere keer omdat hun klanten duurzaamheidscijfers vragen of uit intrinsieke motivatie om te verduurzamen. Wat ze zoeken is overzicht en inzicht in de materie en mogelijkheden om aanpassingen te doen. Verplichte maatregelen worden door de software ook weergegeven. Zo vormt de barometer niet alleen een meetinstrument, maar ook een praktisch hulpmiddel bij het -plannen en uitvoeren van duurzaamheidsbeleid.”
Beginnen en doorgroeien
De Milieubarometer wordt uitgegeven door een organisatie zonder winstoogmerk. Enkele gemeenten en brancheverenigingen bieden gebruik van dit meetinstrument zelfs gratis aan, volgens Hegger omdat ze het belangrijk vinden dat duurzaamheidsrapportage laagdrempelig is. “Compacte organisaties kunnen zich niet altijd de grootste softwarepakketten en bekendste consultants veroorloven. Maar ook grotere bedrijven vinden in onze tool een effectieve oplossing. Mijn advies voor iedereen die op zoek is, luidt: begin eenvoudig, doe ervaring op met metingen en aanpassingen en groei desgewenst door naar meer uitgebreide of specifieke duurzaamheidssoftware.”
ESG-breed
Michiel Slinkert, oprichter van de commerciële, Nederlandse duurzaamheidstool Eevery, is het met Hegger eens dat het voor bedrijven een goede keuze is om laagdrempelig te beginnen met meten en rapporteren. “Wij richten ons volledig op het mkb en staan helemaal achter het streven om bedrijven eenvoud en praktische middelen aan te reiken waarmee ze kunnen verduurzamen. Een tool als Mileu-barometer levert prima informatie op, die eenvoudig is in te voeren in onze software. Wij hebben een ESG-brede focus, het vult elkaar goed aan.”
Heldere rapportage
Volgens Slinkert willen mkb’s momenteel vooral weten wat hun duurzaamheidsstatus is en hoe ze kunnen verbeteren. “Ze zoeken geen complexe rapportages, maar duidelijkheid en praktische stappen. Veel bedrijven hebben nu eenmaal geen duurzaamheidsexpert in huis, maar willen wel vooruit op dit gebied. De meest premium, internationale tools gaan daar nog weleens aan voorbij. De behoeften in het mkb zijn vooral een duidelijke scan van de situatie, een benchmark ten opzichte van branchegenoten en een lijst met verbeterpunten. En natuurlijk een heldere rapportage. Die hebben ze nodig om aan klanten, financiers of overheden te tonen dat ze goed -bezig zijn met duurzaamheid.”
