ChatGPT is niet weg te slaan uit de nieuwsberichten. Het platform kan razendsnel teksten schrijven op basis van kunstmatige intelligentie (AI). Dat biedt kansen voor mkb-bedrijven, maar het maakt de wereld niet alleen maar beter. Een overzicht van de mogelijkheden én de risico’s van ChatGPT en andere AI-tools.
Toen eind november 2022 ChatGPT werd gelanceerd, was de wereld in rep en roer. Er bestaan al langer programma’s waarmee gebruikers automatisch een tekst konden laten schrijven, maar zo snel, eenvoudig en voor iedereen bereikbaar – want gratis vanaf iedere browser te gebruiken, was het nog niet eerder. Binnen enkele maanden had de toepassing een ongekend aantal gebruikers van 100 miljoen. Daarmee was het de snelst groeiende app ooit. ChatGPT heeft zo veel gebruikers tegelijkertijd dat de tool regelmatig onbereikbaar is. Vanwege de enorme rekencapaciteit is dat groeitempo waarschijnlijk onhoudbaar. Vandaar dat maker OpenAI – intussen overgenomen door Microsoft – een betaalmodel introduceerde voor wie ChatGPT zonder beperkingen wil kunnen gebruiken.
Wat kan ChatGPT?
Met ChatGPT kun je door een eenvoudige of uitgebreide aanwijzing te geven allerlei teksten genereren. De tool gedraagt zich als een chatbot en kan dan ook allerlei denkbare vragen beantwoorden. Maar het kan nog veel meer: teksten aanvullen of herschrijven, instructies schrijven, koppen voor artikelen bedenken, teksten samenvatten, verhalen bedenken of zelfs programmeercode genereren. Dat alles doet ChatGPT binnen enkele seconden en voor wie daar prijs op stelt ook gewoon in het Nederlands.
De basis: data en mensenwerk
De basis voor ChatGPT is een enorme set aan data die bestaat uit tekst van zo ongeveer alles wat online te vinden is: teksten van websites, internetfora en digitale boeken. Maar ChatGPT gebruikt niet alleen deze zogeheten Generative Pre-trained Transformer-technologie (daar staat GPT dus voor), er wordt ook continu gebruikgemaakt van menselijke expertise die het model trainen zodat het betere antwoorden geeft. Ook gebruikers kunnen feedback geven waardoor het model continu blijft leren en zich blijft verbeteren.
Voor welke taken is ChatGPT geschikt?
Kun je, bijvoorbeeld als marketingafdeling van een mkb-bedrijf, het schrijven van teksten compleet overlaten aan ChatGPT? Zeker niet. Toch zijn er een paar taken waarvoor het op een nuttige manier te gebruiken is.
- Ideeën genereren. Dat kan variëren van suggesties voor onderwerpen om eens over te bloggen (“bedenk een paar invalshoeken voor een blog over security”) tot ideeën voor een marketingcampagne. Die ideeën zijn lang niet altijd honderd procent bruikbaar, maar een originele invalshoek zit er vaak wel tussen.
- De opzet voor een artikel schrijven (“schrijf een blog met antwoorden op de vraag waarom IT-security belangrijk is en hoe je je IT het best kunt beveiligen”).
- Productteksten schrijven. Dit is vaak een weinig inspirerend klusje. ChatGPT neemt je het saaie werk uit handen door snel allerlei varianten te schrijven op basis van de kenmerken of de voordelen die je opgeeft.
- Andere marketingteksten schrijven. Zit je even vast met teksten voor de website, een social post, een nieuwsbrief of een brochure, dan kan ChatGPT op zijn minst een goede aanzet geven.
Nadelen en risico’s
De output is meestal verre van perfect, maar ChatGPT kan je zonder meer op weg helpen met ideeën voor onderwerpen, een opzet of een formulering. Maar ChatGPT mag dan best praktisch zijn en steeds beter worden, het gebruik ervan heeft ook een aantal nadelen en zelfs risico’s.
ChatGPT vertelt niet altijd de waarheid
In de eerste plaats kun je er niet van op aan dat ChatGPT de waarheid vertelt. De software is getraind op een grote hoeveelheid data die zich op internet bevindt en zoals iedereen weet, is het niet vanzelfsprekend dat alles wat online staat ook echt klopt. We zien nog vaak voorbeelden ‘hallucineren’: het programma kan soms ronduit onzin genereren zodra het ‘t spoor bijster raakt. Dit nog los van mogelijk beledigende, racistische of op andere manieren ongewenste stereotyperingen waar je bij het schrijven van een tekst niet op zit te wachten.
Wat het extra lastig maakt, is dat ChatGPT niet aan bronvermelding doet. Daardoor weet je nooit zeker waar de informatie vandaan komt en kun je het lastig checken. Die bronvermelding is ook bijna niet mogelijk omdat de software juist allerlei verschillende bronnen gebruikt om zijn informatie vandaan te halen.
ChatGPT schrijft vaak tamelijk vlakke teksten
Los van de vraag of het allemaal klopt wat ChatGPT produceert, laat de kwaliteit van de tekst vaak nog te wensen over. De inhoud kan soms nogal gevoelloos overkomen en mist de scherpte, de humor en de menselijke touch die goed geschreven teksten wel hebben. De kans dat mensen teksten uit AI herkennen als kunstmatig is nog altijd groot.
Gegevens in ChatGPT zijn niet actueel
Ook goed om te beseffen: de gegevens zijn niet actueel. Het taalmodel waarop het is getraind, gaat op dit moment (maart 2023) qua actualiteit niet verder dan begin 2021. Dat betekent dat de nieuwste ontwikkelingen en inzichten sowieso onbekend zijn voor ChatGPT. Ongetwijfeld komt er een verbeterde versie die actueler is (en meer up-to-date kan blijven), maar die is er nu nog niet.
Gevaren van ChatGPT
Een reëel gevaar van ChatGPT is de manier waarop anderen het kunnen gebruiken. Zo kunnen mensen die kwaad willen dankzij deze tool makkelijk en snel phishingmails schrijven. Omdat ze snel grote hoeveelheden tekst kunnen genereren, kunnen criminelen ook meer slachtoffers maken. Daarnaast zijn er nog andere mogelijkheden waarop ChatGPT zou kunnen worden misbruikt door hackers en scammers. Denk aan het analyseren van broncode op zwakke plekken, het schrijven van exploits, het schrijven van malware en het ontwikkelen van chatbots op basis van de ChatGPT-technologie om mensen gevoelige informatie afhandig te maken. Er zijn nog geen bewijzen dat dit op grote schaal gebeurt, maar je kunt er gerust van uitgaan dat mensen alles doen wat mogelijk is met technologie.
Handig hulpmiddel?
Zolang degenen die verantwoordelijk zijn voor de teksten zich bewust zijn van de nadelen en risico’s, biedt ChatGPT voor mkb-bedrijven zeker kansen. Het kan snel grote hoeveelheden tekst produceren waar medewerkers niet aan toe komen of mensen op weg helpen om betere teksten te schrijven.
