Zoals bekend is er in Nederland schaarste in stroomaansluitingen. Netcongestie zorgt inmiddels voor een wachtlijst van duizenden bedrijven die een aansluiting willen voor afname of juist levering van stroom. Er wordt de komende jaren daarom gewerkt aan verzwaring van het landelijke elektriciteitsnet. In de tussentijd worden er andere oplossingen uitgewerkt. Zoals in Zeeland, waar de grootste megabatterij van Nederland ruimte blijkt te kunnen creëren.
Volgens TenneT, beheerder van het landelijke hoogspanningsnet, zat het regionale stroomnet in Zeeland in 2023 al aan zijn max. Hierdoor kwamen nieuwe grootverbruikers van elektriciteit net als in andere provincies op een wachtlijst te staan. Dankzij een innovatieve samenwerking tussen netbeheerder TenneT, regionale netbeheerder Stedin en batterijbedrijf Lion Storage is er recent ruimte gecreëerd voor tientallen ondernemers, terwijl er van netverzwaring nog geen sprake is. Hoe kan dat en welk perspectief biedt de gevonden oplossing voor de nabije toekomst van andere ondernemers op de wachtlijst?
Grootste batterij
Lion Storage bouwt in Zeeland aan de grootste batterijopslag in ons land tot nu toe. Het gaat om een installatie van Megapack 2 XL, het industriële energieopslagsysteem van Tesla. De batterijen zijn in 2027 volledig operationeel en kunnen 1400 MWh laden en ontladen met een vermogen van 350 MW, meerdere keren per dag. De capaciteitswinst die Tennet in samenwerking met regionale netbeheerder Stedin hebben gevonden in samenwerking met Lion Storage, zit hem in de flexibiliteit van laden en ontladen.
Flexibele aansluiting
Aanvankelijk had Lion Storage een normaal stroomcontract voor 24/7 toegang tot het net. In overleg is dit omgezet naar een tijdsduurgebonden contract. In dit zogenoemde flexcontract is vastgelegd dat Lion Storage voor 85% van de dag gegarandeerde toegang tot het net heeft. Deze contractvorm maakt het mogelijk om netcapaciteit vrij te maken. Door alleen op gunstige momenten te laden of te ontladen, voorkomt de batterij belasting van het net tijdens spitsuur en wordt ruimte gecreëerd voor andere gebruikers. In ruil voor het flexibele contract krijgt Lion Storage een korting op de nettarieven.
In ruil voor het flexibele contract krijgt Lion Storage een korting op de nettarieven.
Toewijzing van capaciteit
Door deze nieuwe afspraak tussen genoemde partijen komt er al voor komende zomer 350 megawatt aan netcapaciteit vrij. Die capaciteit wordt slechts deels toegewezen aan bedrijven op de wachtlijst: 70 megawatt, genoeg voor enkele tientallen mkb-bedrijven. Eugène Baijings, program manager congestion management bij Tennet, legt uit hoe daartoe is besloten. “De toewijzing gebeurt op basis van volgorde op de wachtlijst, maar ook het zogeheten ‘prioriteringskader’ speelt een rol.
Bedrijven die helpen om de netcongestie te verminderen, zoals andere batterijbedrijven, krijgen voorrang. Daarnaast wordt een deel gereserveerd voor organisaties die zorgen voor veiligheid, zoals ziekenhuizen en hulpdiensten. Ook aanvragers in de categorie ‘basisbehoeften’, zoals scholen en woonwijken, behoren tot de groepen met prioriteit.”
Bedrijven die helpen om de netcongestie te verminderen, zoals andere batterijbedrijven, krijgen voorrang.
Innovatieve stap
Misschien lijkt 70 megawatt ruimte op het stroomnet niet zo veel gezien de lange wachtlijst met bedrijven, maar de partners in dit traject zijn toch heel enthousiast over wat zij zien als een innovatieve stap. Zo zegt TenneT bij monde van Robert Kuik, directeur netplanning, in een reactie op de website van de netbeheerder dat er sprake is van een veelbelovende oplossing. “Dit is de eerste keer dat we via deze nieuwe contractvorm ruimte voor klanten op de wachtlijst creëren. Dat smaakt naar meer.”
Jeroen Althoff, CTO van Lion Storage, ziet zijn flexibele stroomcontract als voorbeeld van hoe batterijen kunnen bijdragen aan een slimmer en toekomstbestendig energiesysteem. “Door flexibel om te gaan met onze toegang tot het elektriciteitsnet ontstaat er ruimte voor andere ondernemers in Zeeland.”
Door flexibel om te gaan met onze toegang tot het elektriciteitsnet ontstaat er ruimte voor andere ondernemers.
Zeeland als proeftuin
De totale aanvraag van ondernemers op de wachtlijst in Zeeland bedraagt momenteel ruim 2000 megawatt voor meer dan 300 bedrijven. Er is dus alleen al in deze provincie nog een lange weg te gaan, maar Zeeland geldt door de afspraken met Lion Storage nu wel als proeftuin voor de rest van Nederland. Er wordt door TenneT dan ook druk gesproken met andere partijen over flexibilisering van contracten voor toegang tot het stroomnet.
Baijings: “Er is zeker potentieel om langs deze weg extra ruimte op het net te creëren. Vooral partijen die met batterijen werken zijn hiervoor geschikt. Het vergt wel een omschakeling in denken bij de betrokken bedrijven, omdat zij hun continu-toegang opgeven. Hoeveel ruimte dit precies kan opleveren is dan ook lastig in te schatten omdat we afhankelijk zijn van de bereidheid van partijen. Toch denk ik dat flexibilisering van contracten op de langere termijn structureel kan bijdragen aan het oplossen van netcongestie.”
Flexibilisering van contracten op de langere termijn kan structureel bijdragen aan het oplossen van netcongestie.
Toekomstperspectief
Baijings weet uiteraard dat flexibele toegang van grootgebruikers tot het stroomnet bijdraagt aan een oplossing, maar dat er nog veel meer nodig is om Nederland van het stroomslot te halen. Wat zijn de andere oplossingen waaraan volgens hem landelijk wordt gewerkt? “Wij bekijken alle mogelijkheden voor structurele netverzwaringen, waarvoor miljarden worden geïnvesteerd. Dergelijke uitbreidingen kosten helaas veel tijd door onder andere lange vergunningsprocedures en personeelstekorten. Samen met het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) hebben we recent wel een pakket maatregelen samengesteld om de benodigde procedures te versnellen. De overige oplossingen liggen in flexibele omgang met het verbruik en opwekken van stroom, het verplaatsen van verbruik naar momenten met meer ruimte op het net en het inzetten van lokale stroomopslag achter de meter.”
Flex-subsidie
‘Stroomopslag achter de meter’ betekent dus batterijen die bedrijven zelf plaatsen om hun beroep op het stroomnet te flexibiliseren. Aangezien dat kan betekenen dat er stevig geïnvesteerd moet worden, is het goed om te weten dat er ook subsidie beschikbaar is. Organisaties met een gecontracteerd transportvermogen van 100 kW of meer kunnen hiervoor een beroep doen op de regeling Flexibel elektriciteitsverbruik (Flex-e).
