Een gebied dat vaak over het hoofd wordt gezien als het gaat over duurzaamheid, is softwareontwikkeling. En dat is onterecht. Ook aan de kant van de programmatuur die door onze hardware wordt gebruikt is winst te behalen als het gaat om zaken als energiebesparing en het verkleinen van de ecologische voetafdruk. Groene software, kortom.
Wat is groene software?
De meest eenvoudige definitie van groene software zegt dat het als doel heeft om energieverbruik en CO2-uitstoot te minimaliseren tijdens alle fasen van de levenscyclus van de software. Dit omvat het ontwerp, de ontwikkeling, het gebruik en het onderhoud van software. Het concept van groene software gaat dus verder dan alleen het efficiënt gebruiken van hardware. Het gaat om een bredere benadering, waarbij onder andere wordt gekeken naar de manier waarop data wordt verwerkt, opgeslagen en overgedragen, en hoe de softwarearchitectuur kan worden geoptimaliseerd om de energie-impact te beperken.
Een belangrijk kenmerk van groene software is het streven naar energie-efficiëntie. Dit betekent dat de software zo wordt ontworpen dat het zo min mogelijk energie verbruikt, tijdens het draaien van applicaties, maar ook bij het opstarten of afsluiten. Daarnaast speelt ook de levensduur van de hardware rol. Software die goed is geoptimaliseerd kan de noodzaak voor nieuwe, krachtigere hardware uitstellen. En dat is natuurlijk beter voor de milieu-impact.
Hoe kan groene software helpen bij verduurzaming?
1. Efficiënt energieverbruik
Een no-brainer natuurlijk. Het gebruik van energie levert een van de grootste bijdragen aan de ecologische voetafdruk van digitale technologie. Ontwerp software zó, dat het minder energie verbruikt, en je hebt al direct een behoorlijke besparing. Denk bijvoorbeeld aan het verminderen van de hoeveelheid data die wordt overgedragen, of het optimaliseren van de algoritmes zodat processen minder rekenkracht vereisen. Een lagere CO2-uitstoot is al fijn, maar besparen op de operationele kosten is ook prettig.
2. Verminderen van hardware-afhankelijkheid
We zeiden het al: kun je software langer blijven draaien op bestaande hardware, ook na de nodige updates, dan bespaar je flink op de milieu-impact. Oudere apparaten kunnen blijven functioneren, zonder dat er constant moet worden geüpgraded naar nieuwe, krachtigere versies. In dat opzicht is COBOL natuurlijk een absolute winnaar. Al levert dat weer hele andere uitdagingen op.
Software die goed is geoptimaliseerd kan de noodzaak voor nieuwe hardware uitstellen
3. Optimalisatie van datacenters
Datacenters zijn notoire energieverbruikers, al doet de sector er alles aan om dit te veranderen. Groene software kan hierbij ook een rol spelen door processen efficiënter te maken, bijvoorbeeld via slim dataverkeer en intelligent opslagbeheer. Servers hoeven daardoor minder hard te werken. Cloudcomputing biedt nog extra mogelijkheden wanneer software specifiek wordt ontwikkeld om te profiteren van een energie-efficiënte cloud-infrastructuur.
4. Transparantie en meetbaarheid
Meten is weten, en dat geldt ook voor duurzaamheid. Groene software kun je uitrusten met tools die energieverbruik kunnen monitoren en optimaliseren. Dit maakt het gemakkelijker om gegevens te verzamelen over CO2-uitstoot, energie-efficiëntie en andere duurzame KPI’s, om vervolgens gerichte acties te ondernemen om de duurzaamheid te vergroten.
5. Softwareontwikkeling
Een gebied waar je misschien niet direct aan zou denken is het ontwikkelen van software. Niet het resultaat dus, maar het proces zelf. De methode van Continuous Integration en Continuous Deployment (CI/CD) automatiseert een flink deel van de cyclus van softwareontwikkeling. Handig voor bedrijven die snel updates uit willen kunnen brengen, maar het kost relatief veel rekenkracht, vooral als de cyclus onnodig vaak wordt doorlopen. Zet in op minder ‘builds’ en zet testprocessen slimmer in. En denk eens aan open-source, zodat je niet het wiel opnieuw moet uitvinden. Inzetten van bestaande, open-source onderdelen kan flink besparen op de ontwikkeling.
In de nabije toekomst gaan we meer horen van groene software
Groene software in actie
Er zijn natuurlijk al bedrijven die stappen hebben gezet om groene software in te zetten. Zo maken techgiganten als Google en Microsoft gebruik van energiezuinige algoritmen en cloudoplossingen die datacenters efficiënter moeten maken. Ze ontwerpen hun software om zo min mogelijk energie te verbruiken, en schakelen servers uit wanneer deze niet worden gebruikt. Daarnaast wordt er steeds meer gebruik gemaakt van edge computing, waarbij data lokaal wordt verwerkt in plaats van in datacenters.
Het is misschien nog geen ingeburgerde term, maar in de nabije toekomst gaan we hoe dan ook meer horen van groene software. Innovaties in machine learning, AI en data-analyse kunnen een sleutelrol gaan spelen bij het ontwikkelen van efficiëntere en milieuvriendelijke softwareoplossingen. Uiteindelijk zal groene software een vast onderdeel moeten worden van het palet aan tools om IT duurzamer te maken.