Datacenters gaan steeds bewuster met hun koelwater om, weet Mark Boeren, oprichter van Pathema. “We zagen al een stijgende vraag om geen chemicaliën tegen corrosie, kalkneerslag en bacteriën meer toe te voegen aan het koelwater. Inmiddels stijgt bij datacenters ook de behoefte om niet meer afhankelijk te zijn van drink- of oppervlaktewater voor de koeling van de systemen.” Voor beide wensen heeft Pathema een chemievrije en circulaire oplossing.
“Op dit moment is het drink- en oppervlaktewater goedkoop en de levering is uiterst betrouwbaar. We zitten als maatschappij midden in de energietransitie, maar de watertransitie komt nu pas langzaam op gang. Maar de praktijk, met langdurige periodes van droogte en de publieke opinie zal de bewustwording als het gaat om het watergebruik beslist vergroten.”
De watertransitie komt nu pas langzaam op gang.
Hoe vertaal je dat naar de datacenterwereld?
“Datacenters kennen twee indicatoren: de Power Usage Effectiveness (PUE) en de WUE, wat staat voor Water Usage Effectiveness. De eerste indicator wordt meegenomen bij de energietransitie, de tweede is aan de beurt bij de watertransitie.”
Is het opwaarderen van afvalwater een nieuw proces?
“Nee, integendeel. We houden ons al lang bezig met het opwaarderen van afvalwater om zo het gebruik van drink- en oppervlaktewater terug te dringen. We doen dat voor bijvoorbeeld de industrie. Bij datacenters speelde het lange tijd iets minder, omdat een datacenter in feite geen eigen afvalwater heeft. Maar vaak zullen er wel bedrijven of zuiveringen in de buurt zijn die over afvalwater beschikken. Dat water is na filtering geschikt te maken voor koeling.”
Je hebt het over filtering. Hoe schoon moet het water zijn om te kunnen koelen?
“De vraag is eigenlijk: hoe schoon wil je het hebben? Hoe schoner het is, hoe minder water je nodig hebt. Als je water gaat gebruiken in een koeltoren, dan zit er een limiet aan op basis van de hoeveelheid mineralen in de vloeistof. Denk daarbij aan chlorides, kalk en fosfaten. Een deel van het water verdampt, dus de concentratie van de stoffen die zich in het water bevinden wordt steeds hoger – dit noemen we indikken.
Als je de mineralen eruit filtert voordat je het water naar de koeling brengt, dan kun je sterker indikken en heb je uiteindelijk minder water nodig. Dus vaak is het advies: als je toch moet filteren, doe het dan grondig en bespaar zo water. Op die manier is dus het hergebruik van bijvoorbeeld zwembadwater of afvalwater eigenlijk heel simpel.”
Waarom gebeurt het niet overal, als het zo simpel is?
“Mensen zijn altijd bang dat er een hoop techniek voor nodig is, terwijl het voor de waterwereld een redelijk standaard operatie is. Het heeft zich allang bewezen. Voor veel bedrijven is koelwater niet echt een aspect dat veel aandacht krijgt: het systeem moet simpelweg werken. Als in de toekomst de afname van drink- en oppervlaktewater duurder wordt en ook de kosten voor het lozen van afvalwater stijgen, worden bedrijven zich waarschijnlijk meer bewust van de kosten.”
Je zegt: het moet vooral werken. Heeft het gebruik van jullie oplossing op dat gebied impact?
“Zeker. Ten eerste zal een datacenter ook op dit gebied geheel redundant kunnen zijn. De bestaande wateraansluiting blijft immers zitten. Daarnaast kunnen onze installaties ook zo ontworpen worden dat ze tijdens onderhoud volledig blijven functioneren.”
Welke stappen zetten jullie concreet bij datacenters?
“In principe is ons systeem toe te passen bij zowel nieuwe als bestaande datacenters door middel van retrofit. We zien dat steeds meer datacenters de ambitie hebben geheel vrij van chemicaliën te werken. Een aantal datacenters bij Schiphol-Rijk werd onlangs in weinig tijd aangepast. De volgende stap met hen is het gebruiken van afvalwater. De rioolwaterzuivering van Schiphol heeft water over en bevindt zich op het betreffende bedrijventerrein. Dat zullen we voorfilteren en dan garanderen we dat het datacenter volledig gebruik maakt van opgewaardeerd afvalwater.”
Verdient een datacenter de investering terug?
“Absoluut. Zowel in de Capex-variant, wanneer de oplossing van ons gekocht wordt, als wanneer men voor Opex kiest, in de vorm van operational lease. Voorheen moest je water en chemicaliën inkopen en je had vooral ook met lozingsrechten te maken. Zowel de inkoop van drink- en oppervlaktewater als de kosten die gepaard gaan met het lozen van vervuild water zullen de komende jaren stijgen. Dan betekent ons systeem een forse besparing. De installatie verdien je in 2,5 tot drie jaar terug. Daarbij zal het systeem minstens twintig jaar functioneren.”