De telecomsector wordt al ruim 150 jaar gedomineerd door samenwerking. Goede communicatie valt en staat immers met het maken van gezamenlijke afspraken. Van rooksignalen tot seinvlaggen en van morse tot mobieltjes. Het is dan ook niet voor niets dat de gevestigde telecomleveranciers bijna letterlijk ‘al eeuwen’ bestaan. In dit type organisaties leeft de visie dat zenders, ontvangers en alle tussenliggende partijen gewoonweg afspraken moeten maken. Anders is er slechte, onduidelijke en in de huidige digitale wereld helemaal geen signaal.
De IT-wereld schuift al decennialang op naar de telecomsector en vice versa. Positief hieraan is dat IT-bedrijven ervoor hebben gezorgd dat de gevestigde orde in de telecomsector op een andere manier aankijkt tegen klantrelaties. Die frisse IT-wind door de telecombranche heeft, in combinatie met Europese regelgeving, geleid tot veel innovatie. De voorbeelden zijn alom bekend. Maar we weten natuurlijk ook dat niet alles uit IT-land ook per se goed is. IT-bedrijven hebben de neiging tot solistisch opereren omwille van het beschermen van zaken als marktaandeel, klanteigenaarschap en intellectueel eigendom. En dat is nou net niet waar de telecomsector op zit te wachten. Ook daarvan kennen we de voorbeelden.
Het nieuwe ‘Het Nieuwe Werken’
Juist daarom was en is 2020 een belangrijk jaar. De coronapandemie en (vooral) de eerste lockdown hebben zonder twijfel onze ogen geopend voor de manier waarop we in de toekomst met elkaar zullen communiceren. Dat het bedrijfsleven ooit gaat werken op de pre-
corona manier valt te betwijfelen. In 2020 zijn bedrijven massaal overgestapt op UC-tools om medewerkers überhaupt te laten werken en het contact met leveranciers en klanten te garanderen. Zakelijke relaties zijn onherkenbaar veranderd. Videoconferencing en UC-tools zijn daarin dominant en Microsoft Teams en Zoom hebben definitief hun stempel gedrukt op de telecomsector, op de voet gevolgd door Webex en Google Meet. Het zijn niet-traditionele telecompartijen, hooguit Webex (met moederbedrijf Cisco) kan als zodanig worden aangemerkt. Overigens was er al jaren een latente behoefte om anders te gaan werken en samenwerken. Wie uit de ICT-sector herinnert zich niet de term Het Nieuwe Werken die eind jaren ’90 (!) zijn intrede deed en aan het begin van het millennium een hype werd?
Microsoft Teams en Zooms hebben definitief hun stempel gedrukt op de telecomsector
Toch wilde vooral videoconferencing maar niet doorbreken. Dat dit vorig jaar toch zo plotseling en massaal heeft plaatsgevonden, is eigenlijk uniek (een term die spaarzaam moet worden gebruikt). De samenleving, het bedrijfsleven, overheden en consumenten konden niet anders. Het moest gewoon. Maar door die snelkookpan zijn ook veel ongewenste neveneffecten wat extremer omhoog komen borrelen.
VNG vs. Atos
Dat de transitie naar het nieuwe normaal niet zonder groeipijntjes gaat, bewezen enerzijds de gemeenten die waren aangesloten bij de grote aanbesteding GT Connect en anderzijds Atos die de aanbesteding had gewonnen. De tender in vogelvlucht; ruim 200 gemeenten hadden het ambitieuze doel om telefonie en UC samen via VNG in te kopen, om zo onder andere kostenvoordeel te bereiken. Atos bood (via dochterbedrijf Unify) de geïntegreerde UC-oplossing Circuit inclusief telefonie, collaboration en contactcenter-diensten aan de gemeenten. In oktober 2020 trok VNG de stekker uit GT Connect en begin dit jaar ontmoetten de partijen elkaar in de rechtbank. Een analyse van de kwestie rechtvaardigt de vraag of de gemeenten wel begrepen dat ze een UC-oplossing met telefonie kochten en niet omgekeerd een telefoniedienst (die uitbreidbaar is) met UC-features. Nog even los van de vraag of Atos wel voldoende ervaring, expertise en menskracht had om een project van deze omvang en diversiteit snel te kunnen uitrollen en servicen. De kwestie illustreert dat bedrijven, organisaties en overheden pas sinds een klein jaar (met dank aan de lockdowns) echt snappen wat UC is.
Telefonie en UC
Twee uitdagingen worden zo zichtbaar bij de massale inzet van UC. De integratie van telefonie en UC-diensten inclusief videoconferencing, lees: Teams of Zoom, is lastig. Deze UC-platforms bieden allebei telefonie-applicaties, maar het gemak van een telefoongesprek opzetten naar een vast of mobiel nummer, is er voor veel medewerkers nog niet. De implementatie van de de facto ‘telefonie-Teams koppeling’ is complex. Ook voor het kanaal waar nog veel onbekendheid en onzekerheid is over de weg vooruit. Dat kanaal worstelt ook met de vraag: hoe gaan we hiermee om naar klanten? En het kanaal ziet ook de hoge urgentie om dit voor klanten teregelen. Immers, IT-resellers (met een Microsoft-achtergrond) willen niets liever dan hun dienstverlening laten aansluiten op vaste en mobiele telefonie. En willen telecomverkopers maar wat graag upsellen met Teams. Hun klanten vragen om deze integratie uit handen te nemen.
Op de tweede plaats is er het gegeven dat bedrijven, en vooral hun medewerkers, behoefte hebben aan meer en betere samenwerking tussen de diverse UC-platforms. Langzaamaan lijkt ook bij de belangrijkste IT-leveranciers het besef door te dringen dat samenwerking tussen hun platformen noodzakelijk is. Telecom is immers samenwerking. Dus horen en lezen we steeds vaker over koppelingen en integratiemogelijkheden. Ook operators, ICT-dienstverleners en platformproviders springen hierop in en zullen dat de komende tijd nog meer doen. Dit is cruciaal voor het succes van het nieuwe ‘Het Nieuwe Werken’. Ook in het belang van hun partners.
Training en adoptie
De enorme digitale transformatie die veel organisaties afgelopen jaar in een snelkookpan zijn ondergaan, vraagt van mensen dat ze nieuwe vaardigheden leren om te communiceren en samenwerken. Maar veel van de systemen die hiervoor nodig zijn, zijn afgelopen jaar al aangeschaft en dus al in gebruik. Training is daarom noodzakelijk om medewerkers te helpen met de adoptie en het gebruik. Ook hier ligt een rol voor kanaalpartners. Door de paniek in de eerste helft van het jaar en de herbezinning in de tweede helft heeft adoptie voor veel organisaties nog geen hoge prioriteit gehad. Terwijl juist adoptie van groot belang is om alles wat er vorig jaar is bereikt, niet ongedaan te maken. Partners moeten zich realiseren dat zij er, ook vanuit die vertrouwensrelatie, juist voor moeten zorgen dat hun klanten niet alleen de best passende oplossing kiezen, maar dat ze die ook gaan gebruiken. Voor resellers en ICT-dienstverleners is dat een prachtige rol.
Klantervaring
Deze ontwikkeling past in de trend dat al jaren in de sector wordt geroepen dat telecom en IT samenkomen, dat vast en mobiel convergeren en dat tikken toch echt verleden tijd of tenminste eindig zijn. Kansen voor het kanaal dus. Leveranciers, operators en distributeurs vinden dat hun resellerpartners in dit licht moeten gaan inzetten op toegevoegde waarde en op het versterken van de klantrelatie. Die waarde van ICT- en telecomresellers zit in het meedenken met de digitale transformatie, advisering over communicatie in het licht van bereikbaarheid en bedrijfsprocessen en de implementatie en upsell naar additionele hardware. Deze strategie vraagt om vertrouwen, bij uitstek de rol van ICT- en telecomresellers die de vertrouwenspersoon zijn van bedrijven en organisaties. Ze zijn de vraagbaak voor eindgebruikersorganisaties. Niet alleen sec op het gebied van automatisering, maar ook voor bereikbaarheid, beschikbaarheid en beveiliging van organisaties kloppen klanten aan bij het kanaal. En dat vertrouwen in de sector is juist nu en de komende jaren buitengewoon belangrijk. Security, beveiliging en connectiviteit zijn doorslaggevend voor het succes voor organisaties. Onder meer omdat data en informatie met rasse schreden naar applicaties en platforms in de cloud verhuizen, maar ook door het gebruik van IoT en AI.
Kanaalpartners moeten hun businessmodellen richten op toegevoegde waarde in een digitale wereld
Security
Security is de komende jaren een belangrijk thema voor organisaties. Het wordt elk jaar gezegd, maar in de periode dat de samenleving onder de coronapandemie gebukt ging, meldden securitybedrijven dat het aantal (succesvolle) aanvallen op netwerken en applicaties zich als een lopend vuurtje verspreidde. Slechte tijden brengen slechte mensen voort. Mensen op grote schaal veilig thuis laten werken, is dus niet per se een vanzelfsprekendheid. Organisaties zullen belangrijke beslissingen moeten nemen over hoe ze met medewerkers en klanten omgaan. Op korte termijn moeten ze hier serieus over nadenken, is de heersende opinie bij leveranciers en operators. Maar juist die aanbieders en het kanaal zullen klanten daar niet alleen bewust van moeten maken, ze zullen hen daar ook bij moeten ondersteunen. Steeds meer branches gaan nog meer gebruik maken van digitale connectiviteit. Of het nu de
industrie, gezondheidszorg, verkeer en logistiek zijn, het is aan softwarebedrijven, netwerkoperators, clouddienstverleners, systemintegrators en hardwareleveranciers om deze transitie vorm te geven. Ook die trend bewijst dat kanaalpartners hun (nieuwe) businessmodellen moeten richten op toegevoegde waarde in een digitale wereld. Vertrouwen staat in de klantrelatie op nummer 1, zeker nu steeds meer mogelijk is met intelligente netwerken, alom aanwezige IoT-diensten, spraakgestuurde IVR-systemen, algoritmes in contactcenters en de inzet van AI. Niet alles werkt al feilloos, maar de telecomsector staat op de drempel van een nieuwe wereld.
5G gedomineerd door geopolitiek
Dan was er in 2020 nog de langverwachte komst van 5G. Onvermijdelijk gaat 5G helaas (te) vaak gepaard met een voortdurende discussie rond Huawei. Zo debatteert de politiek al jaren over de vraag of Huawei wel of niet de vitale infrastructuur mag aanleggen en onderhouden. De regering neemt daar eigenlijk geen standpunt in. Dit leidt volgens brancheorganisatie NL Connect onder meer tot
onzekerheid bij Nederlandse internetbedrijven, over de vraag of zij nog apparatuur mogen kopen van Huawei. “Nieuwe regels die de digitale infrastructuur veiliger moeten maken, zorgen voor onzekerheid in de sector, zei directeur Mathieu Andriessen van NL Connect in juli 2020 tegen Trouw. Volgens CEO Steve Cai van Huawei Benelux begin vorig jaar ontbreekt het in de politieke discussie rondom de uitrol van het 5G-netwerk in Nederland aan ‘feiten en nuances’. Tegelijkertijd zei cyber-security officer Jaap Meijer van Huawei afgelopen zomer tegen RTL Nieuws: “Eén security-incident en het is het over en uit met ons.” Vermoedelijk zal dit wel meevallen. Huawei is immers sterk verankerd in de Nederlandse (mobiele) backbones. Maar wie weet, vorige maand liep een ‘incident’ rond KPN en Huawei, na berichtgeving in de Volkskrant, zo hoog op dat het Agentschap Telecom onderzoek gaat doen naar de kwestie. Wordt vervolgd.
Werken op afstand vraagt om andere vormen van communicatie, nieuwe applicaties en tools
Los van de geopolitieke twisten in de snel veranderende wereld, lanceerden alle mobiele operators in 2020 hun 5G-dienstverlening en inmiddels is die landelijk beschikbaar bij alle aanbieders. Ook 5G-toestellen worden gemeengoed. Toch voelde de komst van de jongste versie mobiele netwerken niet feestelijk. Wellicht is 5G overschaduwd door de coronapandemie of zijn we onderhand gewend aan lanceringen van volgende generaties mobiele netwerken. De nieuwe standaard zal heeft vooral impact op innovatieve zakelijke IoT-diensten en er zijn inmiddels legio proefprojecten in allerhande sectoren, die ongetwijfeld last hebben van de pandemie en mogelijk vertraging oplopen. Een deel van de pilots voelt nu misschien nog als de ver-van-mijn-bed-show, maar op termijn zullen de samenleving en het bedrijfsleven gemerkt of ongemerkt de voordelen van 5G gaan voelen.
Gemengde gevoelens telecomsector?
Kortom, 2020 is onmiskenbaar een jaar om nooit te vergeten. Maar ook een jaar van gemengde gevoelens voor de telecomsector. Jaaroverzichten van analistenfirma’s laten zien dat een deel van de aanbieders garen heeft gesponnen bij de pandemie en een ander deel inkomsten heeft zien verdampen. Werken op afstand vraagt namelijk om andere vormen van communicatie, nieuwe applicaties en tools en veroorzaakt een enorme vraag naar betrouwbare connectiviteit. Maar ook naar hardware (monitors, webcams, muizen, toetsenborden), software (security, werkprocessen, collaboration) en randapparatuur en kantoorartikelen (printers en bureaustoelen). En omdat vrijwel iedereen het grootste deel van het jaar vanuit thuis heeft gewerkt en nauwelijks de straat op ging, zijn de inkomsten uit telefonie, prepaid en roaming fors teruggelopen.
Vervlechting telecom en IT
2020 heeft dus laten zien dat telecomnetwerken en communicatiediensten cruciaal zijn voor de bedrijvigheid in een samenleving en eigenlijk ook gewoon voor de samenleving zelf. Vaak valt de term vitale infrastructuur. Maar niet zozeer de infrastructuur is vitaal, vooral de beschikbaarheid en beveiliging ervan. Het Agentschap Telecom noemt ‘Telecominfrastructuur als hoogwaardige IT’ als topprioriteit voor dit jaar en impliciet daarmee ook voor komende jaren. “De digitale infrastructuur verandert in een complex stelsel van softwarecomponenten, gevirtualiseerde netwerkfuncties en hoogwaardige IT-diensten dat dynamisch en in de toekomst autonoom kan functioneren. Een supersnel, responsief en betrouwbaar netwerk is hierbij een voorwaarde.” De telecomsector heeft altijd al een belangrijke rol gespeeld als smeermiddel in de economie en dat is de laatste decennia alleen maar sterker geworden door de digitalisering van al onze relaties. De telecomsector biedt een platform voor de digitale economie. Succesvolle OTT-dienstenaanbieders plukken al jaren de vruchten van dit ‘platform’. Ook het kanaal zal zich dit in de toekomst (moeten) realiseren bij het bepalen van hun koers en dienstverlening. Als ze de stap durven nemen, worden ICT-resellers dan niet alleen verkopers van (toegang tot) die infrastructuur, maar gebruiken ze de telecominfrastructuur als platform voor eigen toegevoegde waarde-diensten. Zij die dit inzien en doen, zullen een belangrijke behoefte van klanten invullen. Samenwerking is hiervoor cruciaal.
[Dit artikel is eerder gepubliceerd in Telecom & VoIP Dossier 2021]