Eerder besloot het Europees Hof al dat een Europese versie van de bewaarplicht onwettig was. De net afgetreden minister van Justitie, Ivo Opstelten, vond echter dat de Nederlandse interpretatie van de Europese richtlijn in stand kon blijven.
Hij presenteerde wel een wetswijziging die er onder meer voor zou zorgen dat telecomgegevens alleen mogen worden opgevraagd met toestemming van een rechter. Toch bepleitte de Staat in februari tijdens de behandeling van het kort geding dat ook de huidige versie van de bewaarplicht al voldoende waarborgen biedt. De gewijzigde versie moet nog worden behandeld door de Tweede Kamer.
De aanklagers, waaronder Privacy First, provider BIT en de Nederlandse Verenigingen van Strafrechtadvocaten en Journalisten, vinden dat de bewaarplicht een te grote inbreuk maakt op de privacy van Nederlanders die niet worden verdacht van een misdaad.
Gegevens over telefoongebruik, zoals welke nummers met elkaar hebben gebeld en wanneer, worden twaalf maanden lang opgeslagen. Gegevens over internetgebruik, zoals wie is ingelogd met welk ip-adres, worden zes maanden lang opgeslagen. Omdat wordt geregistreerd met welke zendmasten mobiele telefoons contact hebben, wordt ook een ruwe locatie van Nederlanders vastgelegd en bewaard.
De rechter vindt onder meer dat de verzamelde gegevens te gemakkelijk toegankelijk zijn bij misdrijven die niet zeer ernstig zijn. De aanklagers voerden tijdens het kort geding aan dat ook bij een fietsendiefstal technisch gezien bewaarde gegevens kunnen worden geraadpleegd, al zegt de overheid dat dat niet gebeurt.
“Feit is echter dat de mogelijkheid daartoe wel bestaat en dat geen waarborgen bestaan om de toegang tot de gegevens daadwerkelijk te beperken tot hetgeen strikt noodzakelijk is voor de bestrijding van (enkel) ernstige criminaliteit”, aldus de rechter in zijn oordeel. Ook vindt de rechter het onjuist dat er geen rechterlijke toetsing is voordat gegevens worden ingezien. Wel heeft de rechter begrip voor de effectiviteit van de bewaarplicht, en ziet hij geen probleem met het feit dat gegevens van alle Nederlanders wordt opgeslagen, ongeacht of zij ergens van worden verdacht.
De Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens wordt helemaal buiten werking gesteld. Ook providers die niet bij het kort geding waren aangesloten, hoeven gegevens dus niet meer te bewaren.
